Op woensdag 20 maart waren Ruurd Gietema (KCAP), Don Murphy (VMX) en Sjoerd Soeters (PPHP) te gast in Natlab. Ze presenteerden een haast duizelingwekkende hoeveelheid inspirerende voorbeelden van hoogbouw en verdichtende steden. Éen thema keerde bij iedere gastspreker terug: ze vroegen elk op hun manier aandacht voor de menselijke schaal en het belang van de publieke (ontmoetings)ruimte bij de verdichting van steden.
Tegelijk bespraken de gastsprekers op hun eigen manier de uitdagingen en problemen van verdichting en hoogbouw. In het verleden bleek hoogbouw een belangrijke stimulans voor innovatie in de bouw en architectuur. Ruurd Gietema illustreerde dat met tal van historische voorbeelden, zoals de publieke ruimte onder de HBSC building in Honk Kong (Foster & partners) en de driedimensionale netwerken bij het Tsukiji district (Kenzo Tange). Hij riep architecten en ontwikkelaars op om na te denken over de rol die hoogbouw kan spelen bij de huidige woningbouwopgave en veranderende woonwensen. Hoogbouw kan volgens hem een belangrijke rol spelen bij innovatie en vernieuwing in de bouw, bij de verduurzamingsopgave en bij de vergroening van steden.
Don Murphy vroeg zich af of we eigenlijk wel aan het verdichten zijn. Want de cijfers, zeker voor Nederland, laten eigenlijk een andere trend zien. Het aantal mensen dat in steden woont neemt weliswaar al jaren toe, en zal ook de komende decennia blijven stijgen. Echter, steden groeien niet zo maar alleen in bevolkingsaantal. Ook het ruimtegebruik neemt enorm toe. Een belangrijke trend is de groei van het aantal eenpersoonshuishoudens. Cijfers laten zien dat de bevolkingsdichtheid van Amsterdam, het aantal inwoners per oppervlak, tussen 1984 en 2000 is afgenomen. Feitelijk dijen Nederlandse steden uit. En, dus brak Don Murphy een lans voor werkelijke verdichting van de stad. Geen weilanden en open ruimtes meer vol bouwen met Vinex-en, maar serieus werk maken van stedelijke verdichting. Hij noemde daarbij drie kansrijke zones: 1. brown field sites: verlaten industriële gebieden zoals Strijp-S, 2. red field sites: open woongebieden voornamelijk gebouwd in de wederopbouwperiode en 3. grey field sites: mono-functionele kantoorparken. Hij liet een paar inspirerende verdichtingsscenario’s zien voor elk van deze stedelijke gebieden.
Sjoerd Soeters rekende af met hoogbouw en brak een lans voor verdichting met middelgrote bouwvolumes, die niet hoger zijn dan 6 à 7 verdiepingen. Met zijn plannen voor de Amsterdamse Sluisbuurt toonde hij ook aan dat door een slimme verdichting met deze middelgrote bouwblokken zelfs iets meer bebouwing kan worden gerealiseerd (85.000 in plaats van de geplande 80.000 m2). Zijn betoog ging gepaard met en hartstochtelijk pleidooi voor de herwaardering van de publieke ruimte. Auto’s kunnen worden geparkeerd in grote parkeergarages, met sport en recreatievoorzieningen op het dak. Een ander belangrijk pluspunt daarvan is dat de mens in de publieke ruimte weer centraal komt te staan: ‘Op weg naar huis, kom nu je buurtbewoner weer op straat tegen.’
De bijeenkomst Urban Implosion / Stedelijk Implosie vond plaats op woensdag 20 maart 2019 in Natlab en werd georganiseerd door Studievereniging Bouwkunde Cheops en Architectuurcentrum Eindhoven. Gasten: Ruurd Gietema (KCAP), Don Murphy (VMX) en Sjoerd Soeters (PPHP). Gespreksleiding: Daan Lammers. Foto: Bas Gijselhart. Verslag: René Erven.