Maandag 8 april verzamelden zich ruim 150 belangstellenden in Natlab voor een gesprek over de Ring. Te gast waren Bram van Kaathoven, Paul Diederen, Bas Govers, Jan van der Meer en stadsdichter Jessica Bartels, die de bijeenkomst startte met een gedicht over de Ring. Paul Diederen en Bram van Kaathoven presenteerden hun historische en ruimtelijke (morfologische) analyse van de Ring. Beiden zijn verbonden aan de TU/e en benadrukten dat dit onafhankelijke onderzoek een onderlegger vormt verdere studie en een opmaat naar een debat met de stad…
De Ring of Rondweg is niet zo maar een weg. Het zowel een cultuurhistorisch monument, een belangrijke verkeersader als een bijzonder stedenbouwkundig artefact dat een belangrijke rol kan spelen in de toekomst van Eindhoven. De vijfde stad van Nederland timmert als Brainport enorm aan de weg en werkt aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor hightech bedrijvigheid en kenniswerkers. Een ambitie die verknoopt is met groei in inwonersaantal, verdichting en het creëren van een aangename publieke ruimte in de binnenstad. Het gesprek concentreerde zich dan ook op drie thema’s: cultuurhistorie, mobiliteit en verdichting.
Bram van Kaathoven deed onderzoek naar de Ring of Rondweg, zoals de verkeersstructuur in de volksmond wordt genoemd. Hij nam zijn gehoor mee terug in de tijd. Hij toonde voorbeelden van andere steden met een ringstructuur: Wenen, Karlsruhe en Bagdad, en besprak de ontstaansgeschiedenis van de Eindhovense Ring. Die gaat feitelijk terug tot 1918 toen J.Th.J. Cuypers en L.J.P. Kooken een uitbreidingsplan tekenden om de aanstaande annexatie van Woensel, Tongelre, Stratum, Gestel en Strijp te begeleiden. In dit plan komt ook voor het eerst het idee van een Ring voor. Er worden maar liefst twee ‘ceintuurbanen’ voorgesteld, een binnenceintuurbaan en een buitenceintuurbaan, met een straal van respectievelijk 1 en 2 kilometer rondom het centrum. De vorm van de buitenceintuurbaan komt voor een groot deel overeen met het tracé van de huidige Ring. ‘Volgend jaar vieren we dus niet alleen 100 Jaar Groot Eindhoven, maar ook 100 jaar de Ring’, zoals wethouder Jan van der Meer stelt in het vooroord van de studie die in een beperkte oplage is gedrukt.
Bas Govers, adviseur verkeer en ruimte bij Goudappel Coffeng, besprak enkele sociale een economische trends (verstedelijking, digitale revolutie) en de daarmee gepaard gaande veranderingen in mobiliteit. Een belangrijk principe dat steeds vaker in stedelijke situaties wordt toegepast is een zonering van stedelijk gebied op basis van snelheden. Een A-zone met de focus op kwaliteit van de openbare ruimte, met voorrang voor fietsers en voetgangers, en aandacht voor stedelijke verdichting. Hier is de auto alleen nog welkom als bestemmingsverkeer. Een B-zone gekenmerkt door ruimtelijke continuïteit, functiemix, stadsstraten, leesbare structuur van pleinen en lanen, gereguleerd parkeren. En een C-zone waarbij er aandacht is voor de scheiding van structuren voor auto, fiets en openbaar vervoer. Voor Eindoven zou dat kunnen betekenen dat het gebied binnen de Ring volledig als een A-zone wordt ingericht, waarbij de Ring een belangrijke rol kan spelen in de afhandeling van verkeer dat uit het centrum wordt geweerd. Daar lijkt nu ook het gemeentelijke beleid naar toe te bewegen. ‘Lijkt’, want vooralsnog is dwars door de stad rijden met de auto nog steeds mogelijk, ondanks de voornemens om de auto uit de binnenstad te gaan weren.
Paul Diederen ziet de Ring vooral als een kans: ‘Als je de stad wil verdichten, kun je er niet omheen.’ Tijdens het gesprek maar ook al in een interviewartikel in het Eindhovens Dagblad sprak hij zijn verbazing uit over de ogenschijnlijke willekeurige verdichting van de binnenstad: ‘Door de economische impuls groeit Eindhoven enorm. De benodigde woningbouw wordt nu vooral ingevuld in de binnenstad, aan het spoor en op Strijp-S. Met soms torens van 70 meter en dan aan het Stadshuisplein weer 160 meter. Waar komt dat vandaan? Wat is de totaal visie? Want wat je inde binnenstad doet heeft grote gevolgen voor de rest van de stad, qua leefbaarheid, mobiliteit, sociale differentiatie en dergelijke. Die samenhang ontbreekt nu.’
Dat beseft de gemeente ook. Wethouder Jan van der Meer kwam dan ook met de aankondiging tijdens het nagesprek dat de gemeente momenteel werkt aan een concrete visie op de verdichting en mobiliteit in Eindhoven. Een document dat na de zomer gereed zal zijn. ‘En daarover gaan we zeker met de stad in gesprek’, voegde hij daar tot slot aan toe… Kortom, wordt vervolgd.
De publicatie over De Ring (kostprijs 25 euro) is via Architectuurcentrum Eindhoven aan te vragen. neem hierover contact met ons op.
De bijeenkomst De Ring | De belangrijkste straat van Eindhoven vond plaats op maandag 8 april 2019 in Natlab en werd georganiseerd door Architectuurcentrum Eindhoven. Gasten: Bram van Kaathoven (TU/e_, Paul Diederen (TU/e), Bas Govers (goudappel Coffeng), Jan van der Meer (wethouder duurzaamheid en openbare ruimte) en stadsdichter Jessica Bartels Gespreksleiding: René Erven. Foto: Bas Gijselhart. Verslag: René Erven.