Maandag 12 mei vond in Natlab een debat plaats over de impact van de groei op Eindhoven, en de kansen die er wellicht ontstaan als het terrein van de luchthaven zou worden bebouwd. Kansen die werden toegelicht door Thom Aussems en gevisualiseerd door Martijn van Bussel. Daarnaast kwam ook Willem van der Pasch aan het woord die juist groeiruimte zoekt aan de oostkant van Eindhoven, en de groene zone met hoogspanningsmasten. In een reactie op de dialoog schrijft architect Gijs Kaper:
‘Dat het piept en kraakt werd duidelijk in het ACE-debat van maandag 12 mei. De dialoog moet gestroomlijnd worden, maar daarvoor moet wel de juiste analyse gemaakt worden: Zonder stikstofruimte en elektriciteitskabels is elk plan dromerij. Dat geldt ook voor het gemeenteplan van BIC onder de aanvliegroute van Eindhven Airport, waar je onmogelijk op loopafstand kan wonen, waardoor er allerlei infrastructurele projecten en parkeergarages veroorzaakt worden, waarvoor geen stikstofruimte is en die er dus nooit gaan komen.
De opzet van de ACE-avond met twee oplossingsrichtingen om de groei van ASML te faciliteren in Brainport was voor de goede verstaander een prima opzet. In het Westen van Eindhoven ligt de vereiste stikstofruimte, in het Oostenvan Eindhoven de vereiste elektriciteitskabels, De elektriciteitsopwek mist alleen nog.
ASML eist voor haar groei twee zaken, voordat zij een investeringsbelsuit maakt in 2025: genoeg stikstofruimte om de groei te faciliteren en voldoende elektriciteitskabels en -opwek die er tijdig liggen, zodat er geen risico op vertraging is. Beide oplossingsidee-en voldoen aan één van die voorwaarden. Er is dus een combinatie, een ontmoeting, van die oplossingsrichtingen nodig, ook al verliep dat gesprek stroef afgelopen maandag.
Stadsdeel Welschap voldoet aan de stikstofvoorwaarde. Het aan elkaar breien van Nuenen/Geldrop/Eindhoven voldoet aan de elektriciteitsvoorwaarde. Beide voldoen niet aan beide voorwaarden. Dus moet je ze combineren, totdat er een geheel is, dat wel aan beide voorwaarden voldoet. Anders maakt ASML geen investeringsbesluit in Brainport dit jaar.
Stikstof: Er is een onmiddelijke reductie van 144.000 kg NOx per jaar in de regio nodig, zodat de groei van ASML kan salderen met 100.000 kg NOx per jaar, waardoor de hele groei van ASML, inclusief woningbouw/elektriciteitsopwek/infrastructuur tot 2040 uit het stikstofdossier blijft, waardoor elk risico op vertraging vermeden wordt. Alleen Eindhoven Airport en Rendac in Son stoten dergelijke hoeveelheden NOx uit en zijn dus kandidaat om verdreven te worden ten behoeve van de groei van ASML. Dat is de juridisch-ecologische realiteit waar een groeiplan van ASML aan moet voldoen. Er bestaat geen groeiplan, zonder offers op stikstofgebied.
Elektriciteit: Er is de elektriciteitsopwek en er zijn de elektriciteitskabels nodig van een stad zo groot als Venlo of Deventer in Eindhoven, enkel om de groei van ASML te faciliteren, waarbij de opgestelde elektriciteitsopwek ook nog eens 3 a 4 keer moet groeien ten opzichte van die referentie, vanwege elektrificatie van transport, gebouwbouwverwarming en groei ASML.
De oplossing zelf, moet zo min mogelijk stikstof, zo min mogelijk elektriciteit, zo min mogelijk geld en zo min mogelijk tijd kosten.
Je moet dus niet alleen kijken wat je opoffert: Eindhoven Airport en/of Rendac, maar ook naar een oplossing zonder emissies uit forensenverkeer, zonder aanleg van onodige veel infrastructuur en met een warmtenet. Een verdicht compact stadsdeel met functiemenging en een inbrei-operatie kunnen daar samen aan voldoen.
Wat in ieder geval niet kan, zijn overkluizingen van wegen voor woningbouw, tunnelbakken en het voltooien van de Ruit rondom Eindhoven vlak langs Natura2000-gebied. Dan stoot je namelijk meer stikstof uit dan Eindhven Airport en Rendac samen en dat kan niet. Wat we daar ook van vinden, want dat is irrelevant voor de juridisch-ecologische realiteit.
Wat ook niet kan, is groeien zonder offers. En dat dat piept en kraakt, is duidelijk.
Komen we hier niet uit, dan is dat geen ramp. Een derde alternatieve oplossingsrichting is dat de cleanrooms voor 20.000 extra werknemers van ASML trillingsvrij met vijf bouwlagen boven het 20 hectare grote spoorwegemplacement in hartje Eindhoven landen op een A-locatie in plaats van de C-locatie die de gemeente Eindhoven voorstelt, die enkel realiseerbaar is door de sluiting van Eindhoven Airport.’
Visualisatie: Luchthaven als woonzone, MR STIR