De toenemende ongelijkheid is geen typisch Eindhovens verschijnsel, maar voltrekt zich tal van steden. Niet iedereen profiteert in gelijke mate van de economische groei en stedelijke ontwikkeling. Een recent Zweeds onderzoek rept in dit verband over de ‘donkere kant van de stedelijke groei’ en onderzoekers Jan Nijman & Yehua Dennis Wei dat de nieuwe stedelijke economie gepaard gaat met met ‘nieuwe en toenemende ongelijkheden, in meerdere dimensies’. Met het oog op de komende gemeenteraadsverkiezingen (18 maart 2026) onderzoekt Thom Aussems deze thematiek vanuit verschilleden perspectieven.
In een aantal debatten onderzoekt hij of er binnen Eindhoven sprake is van ongelijkheid, en van verschillende snelheden of gescheiden werelden. En zo ja, op welke terreinen die ongelijkheid zich afspeelt. De oud-burgemeester van Bogota, Enrique Penalosa Londono stelt in zijn boek Equality and the city, urban innovations for all citizens dat toenemende ongelijkheid geen natuurverschijnsel is dat lijdzaam geaccepteerd moet worden, maar dat steden over voldoende power beschikken om die ontwikkeling te keren. Geïnspireerd door het boek van Penalosa worden de ambities van de diverse Eindhovense politieke partijen in kaart gebracht: waar staat Eindhoven en welke activiteiten worden in deze stad geïnitieerd om ongelijkheid te bestrijden?
Hier de opzet van de eerste drie debatten:
Maandag 17 november 2025: ‘Eindhoven, verhaal van twee gezichten’
In het boek A tale of two cities’ laat Charles Dickens zien hoe diep de sociale scheidslijnen in zijn tijd in de grote steden waren. De centrale vraag is: hoe is het met die kloof in Eindhoven anno 2025-2026 gesteld? Is het een marginaal en tijdelijk verschijnsel of heeft het zich structureel in de samenleving genesteld? Wordt aan die ongelijkheid een halt toegeroepen of is er sprake van een exponentiële toename?
Veelal wordt de discussie bij ongelijkheid gefocust op inkomen en vermogen. Nijman & Wei spreken nadrukkelijk over aspecten als ongelijkheid in onderwijs, vervoersarmoede, ruimtelijke mismatch, milieuonrechtvaardigheid, de digitale kloof, voedselwoestijnen en ongelijke toegang tot overheidsdiensten. Verschillende dimensies van stedelijke ongelijkheid zijn met elkaar verweven, interactief en gerelateerd aan geografische factoren, waaronder stedelijke ruimte, schaal, bestemmingsplan, milieu en toegankelijkheid van diverse stedelijke voorzieningen.
Met andere woorden: veel ongelijkheden zijn op het stedelijk niveau aan de orde. Wordt dit door de politici herkend en onderkend en zo ja, wat is hun ambitie op dit terrein? Waar moet Eindhoven in maart 2030 staan?
Deelnemers: lijsttrekkers CDA (Remco van Dooren), D66 (Chris Dams), GL-PvdA (Rosa van den Nieuwenhof), OAE (Niek Rennenberg) en VVD (Danielle Stijntjens). Moderatoren: Thom Aussems (schrijver, verhaler), Loubna Bakra, Thijs Eradus (directeur Springplank 040) & Yama Saraj (sociaal ondernemer)
Maandag 1 december 2025: ‘De winnaars en verliezers van de economische groei’
Brainport verwacht een forse economische groei van minimaal 72.000 arbeidsplaatsen. Als gevolg van die verwachte groei moeten er circa 100.000 woningen bijgebouwd worden en moeten ook de publieke voorzieningen in Eindhoven fors uitgebreid worden. De motor van die groei is ASML, de hightechsector, temeer daar elke baan in die sector zorgt voor banen in andere sectoren heeft. Maar hoe zeker is die groei? In de Verenigde Staten heeft Amazon aangekondigd circa 14.000 banen te zullen schrappen, in de technologiesector is sprake van 89.000 aangekondigde jobcuts en Goldman Sachs verwacht een daling van 4% binnen één jaar en 11% binnen drie jaar als gevolg van AI effecten. Hoe het ook zij, groei is beter dan krimp. De vraag is echter of de overheid elke vorm van economische groei moet stimuleren en ondersteunen, bijvoorbeeld in de logistiek of de agrarische industrie of dat daarbij kritisch naar de economische voetafdruk gekeken moet worden. De lakmoesproef voor dit debat is de vraag wie baat heeft bij de verwachte economische groei? Zijn dat de (buitenlandse) private investeerders, de werknemers, de burgers, de overheid? Profiteren daar ook de circa 18.000 personen van, woonachtig in Eindhoven, die geen of onvoldoende werk hebben?
Deelnemers van vijf politieke partijen. Moderatoren: Thom Aussems (schrijver, verhalenverteller) , Hans Robertus (Robertus design consultancy), Daan Kersten (Industrieel ondernemer), Jos Verhoeven (directeur Startfoundation) en Bert-Jan Woertman (Eco-system Builder)
Maandag 15 december 2025: Hoe staat het met het probleemoplossend vermogen van Eindhoven?
Wat is het gevolg van ‘ongelijkheid’ in de stad? Onderzoekers noemen er in de regel zes: (1) ruimtelijke segregatie, (2) kansengelijkheid, (3) sociale spanningen en polarisatie, (4) veiligheidsproblemen, (5) economische gevolgen voor de stad en (6) gevoel van onrecht en verminderd vertrouwen in de overheid en instituties.
Tjeenk Willink stelde onlangs in zijn artikel ‘Overheid is “zelfreinigend vermogen” kwijt’ dat de overheid de trekken heeft gekregen van een in zichzelf gekeerd systeem, waarin een nieuw gecreëerde ‘tussenlaag’ een sleutelrol speelt. De nieuwe tussenlaag bestaat uit ‘goed betaalde functionarissen’, niet alleen op de ministeries, maar juist ook in zelfstandige bestuursorganen, bij andere overheden, in private instellingen, in de professionele uitvoeringsorganisaties zelf en in de samenwerkingsverbanden tussen al deze instanties. Centraal in het debat staat de vraag hoe de ongelijkheid vanuit een sociaal perspectief verminderd kan worden en het afbrokkelende vertrouwen in de politiek, de lokale overheid, de instituties en het maatschappelijk middenveld hervonden kan worden.
Deelnemers van vijf politieke partijen. Moderatoren: Thom Aussems (schrijver, verhaler), onder voorbehoud Saartje Janssen (directeur Techniek Suma College), Els Keet (directeur Stichting Ervaring die Staat), Leo van Loon (oprichter/directeur Buzinessclub Foundation), Yvonne van Mierlo (Voorzitter Stichting kansen voor kinderen).